16 Kasım 2008 Pazar

ŞAKA GİBİ DİYET: YUMURTA VE KOLESTEROL


ŞAKA GİBİ DİYET: YUMURTA VE KOLESTEROL!...


European Journal of Nutrition da Dr. Griffin, yıllardır gündemde olan fakat genellikle çoğu doktor ve uzman tarafından dikkate alınmayan yumurta konusundaki yanlışlıkları bir kez daha açıkladı[1]: Yumurta çok önceleri düşünüldüğü gibi kan kolesterol düzeyini, LDL düzeyini yükseltmiyor ve kalp hastalıklarında iddia edildiği gibi herhangi bir risk oluşturmuyor. Ayrıca yumurta yemek kilo sorunlarınızın çözülmesine de, bu güne kadar iddia edilen genel durumun tersine, yardımcı oluyor.


Yumurta şişmanlık (obezite), kolesterol ve kalp hastalıkları ilişkisinde bu güne kadar ileri sürülen bir çok görüş Dr. Griffin’e göre de gerçek değil ve bilimsel temellere oturmuyor...


Daha önceleri yumurta gibi kolesterol yönünden zengin besinlerin kandaki kolesterol seviyesini yükselttiği ve kalp krizi riskini arttırdığı düşünülüyordu fakat Avrupa Beslenme Alışkanlıkları Dergisi'nde yayınlanan bilimsel bir araştırma haberine göre bu tez artık çürütüldü. Günde iki adet yumurta ciddi bir diyet uygulamasıyla birlikte tüketildiğinde sadece kilo verdirmekle kalmıyor aynı zamanda kandaki kolesterol seviyesini de düşürüyor….” (Basından)


En şaşırtıcı ve çılgın diyetle zayıflama öyküsü ise gazete haberlerimize çok kısa bir şekilde yansıdı:

‘Yumurtayla 25 kilo verdi. İnanılması zor ama yumurta diyetiyle 9 ayda tam 25 kilo zayıfladı…’Saatchi&Saatchi’ reklâm ajansının sahibi Saatchi`nin zayıflama öyküsünü eşi Nigella Lawson(48) basınla paylaştı. Eşinin zayıflama kararı aldıktan sonra kendisinin yaptığı yemeklerden tatmadığını belirten Lawson, `Günde sadece 9 yumurta yiyerek 9 ayda 25 kilo vermeyi başardı` dedi. Eşinin sadece haşlanmış ya da az yağda pişirilmiş yumurta tercih ettiğini söyleyen Lawson, 9 yumurtayı sabah öğle ve akşam 3`er tane yediğini kaydetti. Lawson, beslenme uzmanlarının bu diyeti nefes darlığı, bağırsak düzensizliği gibi önemli problemler yaratacağı için asla tavsiye etmediğine dikkat çekti.’ (Basından)

Gerçekte bu haber, dış basında daha geniş bir biçimde[2] ‘Saatchi's diet’ (Saatchi’nin diyeti) şeklinde yer almıştı. Olayın gelişimi gerçektende çılgınca görünüyordu: Bütün diyetler denenmiş fakat sonuç elde edilmemişti. Daha sonra yeni bir şey denemeye karar verdiler. Ve kendilerine verilen diyet önerilerinin tam tersini ve en radikalini zayıflama diyetlerinin ana merkezine yerleştirdiler: Yumurta!

Aykırı bir örnek olduğu için ‘Saatchi’nin diyetini’ biraz inceleyelim. Günde en az 9 adet yumurta x 200mg=1800 mg kolesterolü yumurta ile alıyorsunuz, kilo almak yerine tam tersine kilo veriyorsunuz. Kilo deyip geçmeyin, kanserden uykusuzluğa her hastalıkla şişmanlık (obezite) ilişkilendirilmiş durumda…

Yumurta, dengeli kilo verebilmek için çok ideal besinleri içeriyormuş ve kalorisi çok düşük olduğu halde tok tutuyormuş. Bunlar elbette doğru!

İyi güzel ama bu adam öyle ya da böyle günde 9 yumurtayla 2000 miligram kadar (yumurtayla içeriğinde) kolesterol almış, kolesterol yüksekliği yüzünden ölmemiş mi?

Hayır ölmemiş!...

Demek ki kolesterolün şişmanlıkla sanıldığı gibi doğrudan ilişkisi yok! Farklı besinlerden alınan, kullanılamayan enerjiyle (kalori) ilişkisi var! Yani şişmanlığın besinlerle alınan veya kandaki (obezite) yağ yüksekliği ile özellikle dışardan kolesterol alımıyla hiç alakalı bir şey değil. İşin özü kolesterol ve farklı yağlı besinler (ceviz, Antep fıstığı, fındık vs) şişmanlatmıyor, sizi tok tuttuğu için depolanmış stoklarınızdan enerji açığa çıkmasını sağlıyor…

Ve kan kolesterolünüz yükselmiyor ve artmıyor…

------------------------------------------

Ben ve bazı dostlarım yumurta-kolesterol-kalp hastalıkları ve şişmanlık (obezite) ilişkisindeki bu durumu, yani kolesterol değeri yüksek besinler ve yağlı yiyecekler alındığında[3] kolesterol düzeyinin artmayacağını hatta tam tersine kolesterol düzeyinin azalabileceğini de yıllardır zaten söylüyoruz.[4]

‘İyi ama kolesterol içeren besinlerin, kan kolesterolünü yükseltebileceğini gösteren hani binlerce akademik araştırma (randomize çalışmalar) vardı, o araştırmalar ne olacak’ diye bir şey bana sormayın, bu konuda muhatabınız bu çalışmaları yapanlar ve ‘yumurta kan kolesterolünü yükseltiyor’ diyen doktor ve akademisyenlerdir. Veya diğer bir olasılık, kimbilir bazılarına göre ‘Dr. Griffin yalancı ve sahtekârın tekidir!’ Çünkü her gün 2 (iki) adet yumurta yiyenlerin kolesterolünde bir değişiklik olmadığını, kan kolesterolünün artmadığını söylüyor.. Biliyorum diğer araştırmacılar ‘ama o çalışmada denek sayısı az’ vs vs. gibi kaçış yollarını şimdiden ayarlamışlardır, fakat inanın bu tamamen ‘minare ve kılıf’ meselesi…

Nitekim elde edilen sonuçlar bunları da gösteriyor! Biz yıllardır organizmanın hücrelerimizin yağ depolaması ve kan kolesterol, lipit düzeyi birbirinden çok farklı şeyler olmalı diyoruz. Bizim akademisyenlerden ziyade, halka-insanlara anlatmaya çalıştığımız konulara ‘küçümseyerek’ bakan, sözüm ona bazı araştırmacılar ve bizi eleştiri yağmuruna tutan hekimlerimiz umarım söz konusu araştırmaları okuyunca az da olsa sıkılmışlar, kimbilir belki biraz yüzleri kızarmıştır: Çünkü biz bütün bunları[5] çok önce ve defalarca söyledik!


İşin garip, tutarsız, anlaşılmaz ve en saçma tarafı bazı doktor, uzman ve diyetisyenlerin hala yumurtayı şişmanlık (obezite) ve kalp hastalıklarıyla (ateroskleroz) ilişkilendirmeye devam etmesidir. Söz konusu kişiler, bu konularda son zamanlarda yapılan bilimsel çalışmaları ve açıklamaları görmemezlikten gelmektedir. Sağda solda anlaşılmaz bir vurdumduymazlıkla ‘yumurta kan kolesterolünü yükseltiyor’ veya ‘yumurta kilo aldırıyor’ safsatasının sürekli olarak anlatan insanları anlayamazsınız. Söyledikleri, anlattıkları her şey büyük bir bilimsel tutarsızlık gösterir. Bizce bu duruma sadece bilimsel körlük bile denilemez, bu durum körlüğün de ötesinde çok farklı bir şey...

Köşeye sıkışan bazı bilim adamları, yumurtadaki kolesterol içeriğine ve kolesterol konusuna vurgu yapmaktan vazgeçip, kolesterolde bulunan farklı maddelerin, vitaminlerin ve minerallerin önem ve değerinden söz ediyorlar. Yumurtada bulunan bazı maddeler (lesitin, niasin vb) nedeniyle yumurtanın, kan kolesterolünü yükseltmediğini filan söylüyorlar ve sağolsunlar beni yine güldürüyorlar, bilim bazen eğlenceli de olabiliyor!...

Sakın yanlış anlamayın söyledikleri her şey en ince ayrıntısına kadar doğrudur: Çünkü temel olarak yumurtada bir canlıyı oluşturabilecek (civciv) bütün yaşamsal öğeler zaten bulunmak zorundadır. Bunun aksini düşünmek tümüyle saflık olur. Benim gülme nedenim çok farklı, çünkü bu konuda bilimsel olduğunu iddia edenler, farklı nedenler ileri sürerek konuyu kolesterol temelinden saptırmaya çalışıyor!

Söylediklerine bak: Yumurta masum olabilirmiş çünkü yumurta içeriğinde bulunan bazı maddeler, yumurtadaki kolesterolün emilimini ve kana karışmasını engelliyormuş!

Yumurta iyi ama yumurta içindeki kolesterol kötü demek istiyorlar…

Yumurta akını yiyin ama sarısını atın!

Yumurta beyazıyla, sarısını ayıran fabrikalar yapın!

Az kolesterollü yumurta yapan, beslenmesi değiştirilmiş tavuklar ortaya çıkarın!

Sonra gelin, siz bu yumurtaya utanmadan yumurta deyin!

Hiç kusura bakmayın, inanın kişisel bir şey değil: Biyolojik olarak içinden civciv çıkma olasılığı olmayan yumurtaya, ben yumurta diyemem zaten!..

Ve işte insanları kandırmak, bilimsel anlamda hile yapmak, belden aşağılara vurmak buna denir. İşte ben aslında bunlara gülüyorum!

Burada tartışılması gereken konu yumurta içeriğindeki kolesterol dışındaki yaşamsal maddeler değil, bir zamanlar yumurtanın suçlanmasına neden olan kolesterolün bizzat kendisidir. Bu nedenle yumurta konusunu özünden yani içerdiği kolesterolden ve kan kolesterol düzeyi ilişkisinden uzaklaştırmaya çalışmak bilimsel açıdan korkaklığın ve ikiyüzlülüğün çok ötesinde bir şeydir.

Yıllarca içerdiği kolesterol nedeniyle yumurtayı suçlayıp sofralardan uzaklaştıracaksın, bu yanlış bilgiyle binlerce hekim yetiştireceksin, insanlara yıllarca kan kolesterolünü yumurtanın nasıl yükselttiğini sözde bilimsel (?) araştırmalar göstererek anlatacaksınız. Sonra ilaç şirketleri, yumurtayı beyazıyla sarısından ayıran fabrikalar kurulacak, yumurtadaki kolesterol miktarı azalsın diye tavukların besin tarzlarını değiştireceksiniz, kolesterolsüz damgalı bir çok ürün piyasaya çıkaracaksın!…

Pardon, siz haklısınız!

Gerçekçi olmak gerekir!

Sanırım ‘kolesterol masalı bataklığına’ boğazına kadar saplandıktan sonra, kolesterolü suçlayan akademisyenlerin hiç biri kolayca ‘pardon biz yanlış yapmışız, kolesterol masummuş’ diyemez. Öyle sanıyorum ki bunu biz değil, belki torunlarımız bile göremeyecek...
Çünkü bu konu artık bilim değil, ticaretle ilişkili...

--------------------------------

Fakat yumurta-kolesterol ilişkisinde tehlikeli sorularla karşılaşacaklarını, bir zamanlar ‘kolesterol suçlu’ diyen uzmanlar de artık çok iyi biliyorlar. Yumurta diyetinde olası gelişmelere karşı şimdiden bilimsel kılıflar buluyor ve eleştiriyorlar; bu tip bir diyetin sindirim sistemi ve akciğer üzerinde bazı olumsuz etkilerinin olabileceği, yumurtayla bulaşabilecek çeşitli hastalıkları, mide ve sindirim sisteminin bozulabileceği iddialarını dile getiriyorlar! Elbette bunlar olabilir, sadece yumurta ile tek yönlü beslenmenin getireceği çeşitli risk faktörlerine tabii ki katılmak mümkün, bu her zaman olasılıklar içinde zaten! Fakat yumurta diyetiyle ilgili söz konusu bütün bu riskler ‘kolesterol’ konusunda daha önceleri söylediklerinizi unutturmaya yetmez!...

Aslında yumurta ve kolesterol diyetinde bizim dikkatimizi çeken, sizlerinde özellikle dikkatinizden kaçmamasını ve asıl görmenizi istediğimiz nokta çok farklı.

Bizce Dr. Griffin’in söz konusu son çalışması[6]: ‘Kolesterol ve yumurtanın zararları, damarlara kolesterol darbesi, kalp sağlığının ardındaki sinsi düşman kolesterol’[7] gibi binlerce anlamsız söylemlerinin hepsinin boş ve gerçek dışı olduğunun açığa çıkarmış olması nedeniyle önemli! Sakın bu yazımızın temel amacı yanlış anlaşılmasın; elbette söz konusu (biraz) aşırıya kaçmış ‘Saatchi’ diyetini biz kimseye önermiyoruz! Aşırı tek yönlü kullanımda içtiğiniz su bile sizin sağlığınızı bozabilir. Bu tip tek yönlü beslenme birçok açıdan ‘Çin İşkencesi’ nden farksız zaten. Fakat yumurta-kolesterol ilişkisinde ortaya çıkan durumu mutlaka sizlerinde görmenizi istiyoruz. ‘Saatchi’ diyeti bu açıdan son derece önemli…

Kabul edin ya da etmeyin, araştırma sonucu şu: Yumurta kilo yapmıyor, kilo verdiriyor ve kan kolesterolünü de yükseltmiyor…

Bunca zaman kolesterol yükselir korkusuyla, yetersiz beslenerek ‘kaybeden’ durumuna geçirilen halk ve insanlar, artık bu saçma sapan kolesterol korkularını bırakmalı ve tekrar kolesterollü beslenme konusunda ‘kazanan’ olmak zorundadır.

Yumurta ve kolesterol konusunda diyetisyenlerinize, doktorlarına mutlaka sorun, soru sormak insan olarak sizin hakkınız: Dr. Griffin ne diyormuş, Saatchi’nin diyetinde yumurta neden bu kadar zayıflatmış?

Kolesterol mitleri tek tek çöküyor!...

Yağlı ve kolesterollü yemekler şişmanlatırmış…

Kırmızı et[8], sakatat ve yumurta kan kolesterolünü yükselttiği için kalp krizi yaparmış, bu besinler kesinlikle yasakmış…

Özellikle beslenmemizde, kolesterol içeriğini mutlaka azaltmalıymışız, besinlerdeki kolesterol büyük risk faktörüymüş[9]...

Biz almayalım beyler, kalsın!...

Dr. Bruce Griffin’in akademik çalışmalarına dönelim. Malum bizim araştırmacılarımız bazı konuları biz kendi dilimizle yani Türkçe olarak söyleyince[10] anlamıyorlar, yabancı araştırmacıların diliyle söyleyince nedense daha çabuk anlıyorlar ve konuyu şaşılacak derecede ciddiye alıyorlar:

-‘Two Eggs a Day May Cut Cholesterol, Weight’[11]

-Kısaca; günde iki yumurta kolesterol kilo ve kolesterol sorunlarınızı çözebilir!

Günde iki yumurta, işte yeni kolesterollü diyetimiz!…

Afiyet olsun!...



Mevlüt Durmuş
Biyolog
17 Kasım 2008

2 Önemli Not: 1) Şeker ve beyaz ekmek kullanıyorsanız, biraz da olsa spor yapmıyorsanız hiçbir zayıflama diyeti işe yaramaz 2)Yumurta tüketimi sağlığımız için oldukça önemlidir. Doğal ortamında yetişmiş ve mümkünse horozları başında olan tavuklardan elde edilmiş, özellikle sarısı istenilen kıvamda, bol kolesterollü yumurtalar bizim öneri ve tercihimizdir.

Kaynak ve Dipnotlar
[1] Nicola L. Harman1, Anthony R. Leeds2 and Bruce A. Griffin (2008). Increased dietary cholesterol does not increase plasma low density lipoprotein when accompanied by an energy-restricted diet and weight loss. European Journal of Nutrition. Volume 47, Number 6 / September, 2008. 1436-6207 (Print) 1436-6215 (Online). http://www.springerlink.com/content/c6287375m6767g80/
[2] http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/celebritynews/3163492/Charles-Saatchi-ends-nine-eggs-a-day-diet-says-wife-Nigella-Lawson.html
[3] http://www.yeniaktuel.com.tr/top104,99@2100.html kolesterole iftira atılmış
[4] http://www.samanyoluhaber.com/sondakika-67061.html
[5] www.kolesterolmasalları.blogspot.com
[6] [6] Nicola L. Harman1, Anthony R. Leeds2 and Bruce A. Griffin (2008). Increased dietary cholesterol does not increase plasma low density lipoprotein when accompanied by an energy-restricted diet and weight loss. European Journal of Nutrition. Volume 47, Number 6 / September, 2008. 1436-6207 (Print) 1436-6215 (Online). http://www.springerlink.com/content/c6287375m6767g80/
[7] http://www.tkd.org.tr/pages.asp?pg=376
[8] Kırmızı et konusunda Prof. Dr Ahmet Aydın’ın yazısını kaçırmayın: http://beslenmebulteni.com/besin/index.php?option=com_content&task=view&id=139&Itemid=73
[9] http://www.tkd.org.tr/pages.asp?pg=376
[10] www.kolesterolmasallar.blogspot.com
[11] http://www.foxnews.com/story/0,2933,410509,00.html (Study: Two Eggs a Day May Cut Cholesterol, Weight)